Οι επιστήμονες βρήκαν περαιτέρω στοιχεία για πιθανά αέρια βιοϋπογραφής στον κοντινό εξωπλανήτη K2-18b, ενισχύοντας την υπόθεση ότι θα μπορούσε να υποστηρίξει εξωγήινη ζωή. Το 2023, ερευνητές που χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) της NASA ανέφεραν την πιθανή παρουσία διμεθυλοσουλφιδίου (DMS) στον εξωπλανήτη K2-18 b, ο οποίος έχει σχεδόν εννέα φορές τη μάζα της Γης και περιφέρεται μέσα στην «κατοικήσιμη ζώνη» ενός άστρου που απέχει περίπου 120 έτη φωτός από εμάς. Εδώ στη Γη, το DMS παράγεται κυρίως από τη ζωή – κυρίως από φυτοπλαγκτόν και άλλα θαλάσσια μικρόβια – έτσι η μελέτη του 2023 αντιμετωπίστηκε με κάποιο ενθουσιασμό. Ο ενθουσιασμός μετριάστηκε, ωστόσο, από την προκαταρκτική φύση του ευρήματος. Οι παρατηρήσεις του JWST ήταν συνεπείς με την παρουσία DMS αλλά δεν το επιβεβαίωσαν. Έτσι, η ομάδα μελέτης κοίταξε ξανά, αλλά με λίγο διαφορετικό τρόπο αυτή τη φορά.
Το JWST μπορεί να ανιχνεύσει ατμόσφαιρες εξωπλανητών όταν αυτοί οι κόσμοι «διέρχονται» μπροστά από το δίσκο των μητρικών τους αστέρων έτσι όπως παρατηρούνται από το τηλεσκόπιο. Το τηλεσκόπιο ανιχνεύει ορισμένα μόρια στην ατμόσφαιρα του πλανήτη με βάση τα μήκη κύματος του αστρικού φωτός που απορροφούν. Η ομάδα έκανε την αρχική, δοκιμαστική ανίχνευση DMS χρησιμοποιώντας τα όργανα NIRISS (Near-Infrared Imager and Slitless Spectrograph) και NIRSpec (Near-Infrared Spectrograph) του JWST. Για τη νέα μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Mid-Infrared Instrument (MIRI) του ίδιου τηλεσκοπίου, το οποίο εξετάζει εξονυχιστικά διαφορετικά μήκη κύματος φωτός.
Το MIRI ανίχνευσε επίσης το δακτυλικό αποτύπωμα του DMS (και/ή του διμεθυλοδισουλφιδίου ή DMDS, ενός στενού χημικού ξαδέλφου και επίσης μιας πιθανής βιοϋπογραφής), αναφέρουν οι ερευνητές στη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 17/4/2025 στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters. «Πρόκειται για μια ανεξάρτητη σειρά αποδεικτικών στοιχείων, που χρησιμοποιεί διαφορετικό όργανο από ό,τι κάναμε πριν, και διαφορετικό εύρος μήκους κύματος φωτός, όπου δεν υπάρχει επικάλυψη με τις προηγούμενες παρατηρήσεις», δήλωσε ο Nikku Madhusudhan, καθηγητής στο Ινστιτούτο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, ο οποίος ηγήθηκε και των δύο μελετών του K2-18 b. «Το σήμα ήρθε ισχυρό και ξεκάθαρο», πρόσθεσε.
Με βάση το μέγεθός του και τα άλλα χαρακτηριστικά του, οι αστρονόμοι υποπτεύονται ότι ο K2-18 b μπορεί να είναι ένας κόσμος «Hycean» — μια κατηγορία εξωπλανητών που προτάθηκε το 2021 και η οποία έχει έναν τεράστιο ωκεανό σε υγρό νερό και μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο. (Το “Hycean” προέρχεται από τις λέξεις Hydrogen και ocean.) Και ο ατμοσφαιρικός αέρας του K2-18 b είναι επίσης πλούσιος σε DMS ή/και DMDS, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Οι ερευνητές υπολογίζουν συγκεντρώσεις αερίου πάνω από 10 μέρη ανά εκατομμύριο κατ’ όγκο, σε σύγκριση με λιγότερο από ένα μέρος ανά δισεκατομμύριο για αυτό εδώ στη Γη.
«Προηγούμενες θεωρητικές εργασίες είχαν προβλέψει ότι υψηλά επίπεδα αερίων με βάση το θείο, όπως το DMS και το DMDS, είναι πιθανά σε κόσμους Hycean, είπε ο Madhusudhan. «Και τώρα το παρατηρήσαμε, σύμφωνα με ό,τι είχε προβλεφθεί. Δεδομένων όλων όσων γνωρίζουμε για αυτόν τον πλανήτη, ένας Hycean κόσμος με έναν ωκεανό που βρίθει από ζωή είναι το σενάριο που ταιριάζει καλύτερα στα δεδομένα που έχουμε». Ο Madhusudhan και η ομάδα του δεν ισχυρίζονται ότι έχουν εντοπίσει εξωγήινη ζωή. Λένε ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν και να επεκταθούν τα ευρήματά τους. Άλλοι επιστήμονες αισθάνονται το ίδιο – και ορισμένοι έχουν περισσότερες αμφιβολίες γύρω από τον K2-18 b και τις δυνατότητές του να φιλοξενήσει τη ζωή.
Εν τω μεταξύ, η επιστημονική δημοσίευση λέει: «Ενώ [η παρουσία μορίων] DMDS και DMS εξηγεί καλύτερα τις τρέχουσες παρατηρήσεις, η συνδυασμένη σημασία τους… βρίσκεται στο κατώτερο άκρο της αξιοπιστίας που απαιτείται για επιστημονικές αποδείξεις», έγραψε χθες στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης ο Lintott, καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο εντοπισμός σημαδιών εξωγήινης ζωής είναι μια δύσκολη υπόθεση και η επιβεβαίωσή τους είναι ακόμη πιο δύσκολη — ειδικά σε έναν κόσμο όπως ο K2-18 b, τον οποίο δεν θα μπορέσουμε να ερευνήσουμε από κοντά στο άμεσο μέλλον, αν ποτέ μπορέσουμε. Επομένως, θα πρέπει να περιμένουμε να συνεχιστεί η συζήτηση και η συλλογή δεδομένων.
Περισσότερα εδώ
Η νέα μελέτη δημοσιεύτηκε εδώ
