Ακόμη και στη Γη, μορφές ζωής με πολύ διαφορετικές καταβολές, καταλήγουν στις ίδιες εξελικτικές λύσεις με βάση τους νόμους της Φυσικής, σημειώνουν κορυφαίοι επιστήμονες. Ο διάσημος παλαιοντολόγος Stephen Jay Gould (1941–2002) ήταν σίγουρος ότι, αν το «κατάστρωμα ανακατασκευαζόταν», οι άνθρωποι δεν θα εξελισσόντουσαν ποτέ ξανά —ακόμα και σε αυτόν τον πλανήτη. Αυτό επισημαίνει ο Paul Parsons στο περιοδικό Science Focus του BBC (https://www.sciencefocus.com/space/science-of-dune-humans-evolve/), Το σκεπτικό του Gould ήταν ότι η εξέλιξη καθοδηγείται από τυχαία σύνολα γενετικών μεταλλάξεων, που διαμορφώνονται από τυχαίες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως μαζικές εξαφανίσεις ειδών, και ότι θα ήταν εξαιρετικά σπάνιο το ίδιο ακριβώς σύνολο επιδράσεων να εμφανιστεί δύο φορές.
Αλλά καθώς πολύ μεγάλα τηλεσκόπια, ικανά να παρατηρούν εξωπλανήτες, βρίσκονται υπό ανάπτυξη, οι σημερινοί μελετητές επανεξετάζουν αυτή την προσέγγιση. Υπάρχουν καλοί λόγοι να πιστεύουμε ότι οι εξωγήινες μορφές ζωής θα μοιράζονται βασικά χαρακτηριστικά με τις επίγειες (συγκλίνουσα εξέλιξη). Ο παλαιοβιολόγος του Cambridge, Simon Conway Morris, για παράδειγμα, είπε στο Science Focus: «Μπορεί κανείς να πει με εύλογη σιγουριά ότι η πιθανότητα να εξελιχθεί κάτι ανάλογο με τον άνθρωπο είναι πραγματικά αρκετά υψηλή. Και δεδομένου του αριθμού των πιθανών πλανητών που τώρα έχουμε καλούς λόγους να πιστεύουμε ότι υπάρχουν, ακόμα κι αν τα ζάρια εμφανίζονται με τον σωστό τρόπο κάθε 1 στις 100 ρίψεις, αυτό εξακολουθεί να οδηγεί σε πολύ μεγάλο αριθμό νοημόνων όντων διάσπαρτων τριγύρω, που είναι πιθανό να είναι όμοια με εμάς».
Σε ένα διάσημο παράδειγμα συγκλίνουσας εξέλιξης, πολλές μορφές ζωής που δεν είναι καβούρια έχουν εξελιχθεί για να μοιάζουν με καβούρια. Μερικά άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν: Τα Καγκουρό είναι μαρσιποφόρα θηλαστικά και τα γονίδιά τους είναι κοντά στον άνθρωπο. Οι πρωτεΐνες του καρχαρία και του ανθρώπου, εν τω μεταξύ, είναι επίσης «εκπληκτικά παρόμοιες». Πράγματι, οι καρχαρίες είναι γενετικά πιο κοντά στον άνθρωπο από ό,τι στο zebrafish του ενυδρείου. Λέγεται ότι τα πουλιά έχουν εξελίξει την υπεριώδη όραση τουλάχιστον οκτώ φορές. Δύο διαφορετικά είδη θανατηφόρου θαλάσσιου φιδιού, με «ξεχωριστές εξελίξεις», βρέθηκαν να είναι πανομοιότυπα. Τα δελφίνια και τα έντομα, όπως μας λένε, μοιράζονται στοιχεία ενός συστήματος ακοής.
Τα πιο έξυπνα ασπόνδυλα, τα μαλάκια (συμπεριλαμβανομένων των καλαμαριών, των χταποδιών και των σουπιών), φαίνεται να έχουν εξελίξει τον εγκέφαλό τους τέσσερις φορές. Τα νέα ευρήματα διευρύνουν ένα αυξανόμενο σύνολο στοιχείων ότι σε πολύ διαφορετικές ομάδες ζώων – και θηλαστικών, για παράδειγμα – το κεντρικό νευρικό σύστημα εξελίχτηκε όχι μία, αλλά πολλές φορές, παράλληλα (https://evolutionnews.org/2015/07/evolution_appea/).
Δεδομένου ότι πολλές διαφορετικές μορφές ζωής έχουν την τάση να εξελίσσουν κατά παρόμοιο τρόπο, με βάση τους περιορισμούς της φυσικής, ο Morris πιστεύει ότι οι ευφυείς εξωγήινοι θα ήταν αρκετά παρόμοιοι με τους ανθρώπους κατά πολλούς σημαντικούς τρόπους. Ο Arik Kershenbaum, συγγραφέας του Zoologist’s Guide to the Galaxy, (Χάρβαρντ, 2021), συμφωνεί μαζί του, σημειώνοντας τις υπάρχουσες ομοιότητες στις λύσεις των προβλημάτων της εξέλιξης:
«Ναι, τα φτερά της νυχτερίδας και τα φτερά της μέλισσας είναι διαφορετικά, αλλά μόνο στη λεπτομέρεια, όχι στην αρχή. Και τα δύο αποτελούνται από μια μεμβράνη που υποστηρίζεται από άκαμπτες δομές. Και τα δύο δημιουργούν ανύψωση δημιουργώντας ροή αέρα πάνω από αυτή τη μεμβράνη. Στην πραγματικότητα, η κύρια διαφορά μεταξύ των φτερών της μέλισσας και των φτερών της νυχτερίδας δεν είναι στη δομή τους, αλλά στον τρόπο που τα χρησιμοποιούν. Το μικρό μέγεθος των εντόμων σημαίνει ότι δεν μπορούν απλά να χτυπήσουν τα φτερά τους σαν νυχτερίδες και να περιμένουν να πετάξουν. Χρειάζονται να βουίζουν, δημιουργώντας ανύψωση τόσο στο μπροστινό χτύπημα των φτερών τους όσο και στο χτύπημα προς τα πίσω — κάτι που δεν κάνουν ούτε τα πουλιά ούτε οι νυχτερίδες» (https://www.quantamagazine.org/arik-kershenbaum-on-why-alien-life-may-be-like-life-on-earth-20210318/).
Οι κοινοί τρόποι με τους οποίους οι μορφές ζωής στη Γη λύνουν τα προβλήματά τους – ξεκινώντας από πολύ διαφορετικά σημεία – δίνουν στον Kerschenbaum την πεποίθηση ότι, ενώ οι εξωγήινες μορφές ζωής θα είναι διαφορετικές κατά κάποιο τρόπο, «πολλά πράγματα θα είναι τα ίδια». Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η συγκλίνουσα εξέλιξη είναι ένας «νόμος» της εξέλιξης: Ο Kerschenbaum υποστηρίζει ότι η συγκλίνουσα εξέλιξη είναι ένας «νόμος» της εξέλιξης. Εν ολίγοις, η θεωρία της συγκλίνουσας εξέλιξης υποστηρίζει ότι η ίδια η εξέλιξη είναι ένας νόμος της φύσης – και, ως λογικό τελικό σημείο, είναι πιθανό ότι η εξέλιξη θα λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο σε διαφορετικούς πλανήτες, όπως συμβαίνει εδώ στη Γη. Με άλλα λόγια, είναι θεωρητικά πιθανό τα μπλε και πράσινα εξωγήινα ανθρωποειδή που βλέπουμε στο “Star Trek” να είναι, όντως, εκεί έξω (https://futurism.com/scientists-humans-universe)
Αλλά αυτό είναι ένας απλός ισχυρισμός. Αυτό που πραγματικά εξετάζουμε εδώ είναι ένας περιορισμός στην εξέλιξη, όχι ένας νόμος. Η Φυσική προσφέρει μόνο περιορισμένο αριθμό λύσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, οι μορφές ζωής που βρίσκουν αυτές τις λύσεις δεν οδηγούνται από κοινή καταγωγή αλλά από έναν κοινό στόχο. Το πώς ακριβώς το κάνει κάθε μορφή ζωής είναι ακόμα ασαφές. Αυτό που φαίνεται πιθανό, ωστόσο, είναι ότι οι μορφές ζωής, που πιθανόν να υπάρχουν σε εξωπλανήτες, θα αντιμετωπίζουν ως επί το πλείστον τους ίδιους περιορισμούς, όπως τα πουλιά, οι νυχτερίδες και τα έντομα εδώ.
Περισσότερα εδώ.
