Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια «υπερ-Γη» μέσα στην κατοικήσιμη ζώνη ενός κόκκινου νάνου αστέρα. Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 137 έτη φωτός από τη Γη. Αυτή ν ανακάλυψη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, όχι μόνο προσθέτει έναν νέο υποψήφιο στον κατάλογο των δυνητικά κατοικήσιμων κόσμων, αλλά επίσης αυξάνει την πιθανότητα ενός δεύτερου πλανήτη στο μέγεθος της Γης στο ίδιο πλανητικό σύστημα. Και οι δύο εξωπλανήτες ανακαλύφθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite).


Καλλιτεχνική απόδοση του TOI-715 b (δεξιλα στην εικόνα). (Credit: NASA/JPL-Caltech)

Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια «υπερ-Γη» μέσα στην κατοικήσιμη ζώνη ενός κόκκινου νάνου αστέρα. Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 137 έτη φωτός από τη Γη. Αυτή ν ανακάλυψη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, όχι μόνο προσθέτει έναν νέο υποψήφιο στον κατάλογο των δυνητικά κατοικήσιμων κόσμων, αλλά επίσης αυξάνει την πιθανότητα ενός δεύτερου πλανήτη στο μέγεθος της Γης στο ίδιο πλανητικό σύστημα. Και οι δύο εξωπλανήτες ανακαλύφθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite).

Ο πρωταρχικός (κύριος) πλανήτης, που ονομάζεται TOI-715 b, έχει περίπου 1,5 φορές το μέγεθος  της Γης και βρίσκεται μέσα στην περιοχή, γύρω από τον μητρικό αστέρα, που οι επιστήμονες αποκαλούν «συντηρητική» κατοικήσιμη ζώνη του μητρικού νάνου αστέρα του, φασματικού τύπου  Μ4. Δεδομένων των κατάλληλων ατμοσφαιρικών συνθηκών, αυτή η ζώνη ορίζεται από το εύρος των αποστάσεων (από τον μητρικό αστέρα), μέσα στις οποίες θα μπορούσε να υπάρχει υγρό νερό στην επιφάνεια ενός πλανήτη.

Ο TOI-715 b περιφέρεται γύρω από τον αστέρα του και συμπληρώνει μια τροχιά κάθε 19 ημέρες, προσφέροντας συχνές ευκαιρίες για παρατήρηση. Η μικρότερη τροχιακή περίοδος του πλανήτη, ως αποτέλεσμα της μικρότερης και ψυχρότερης φύσης του ερυθρού νάνου αστέρα του, του επιτρέπει να υπάρχει εντός της κατοικήσιμης ζώνης παρά την κοντινή του γειτνίαση. Εάν επιβεβαιωθεί, ο πιθανός δεύτερος πλανήτης στο σύστημα θα είναι ο μικρότερος πλανήτης κατοικήσιμης ζώνης που έχει ανακαλυφθεί από το TESS μέχρι σήμερα.

Οι νάνοι αστέρες φασματικού τύπου Μ, όπως ο TOI-715, μικρότεροι και ψυχρότεροι από τον Ήλιο μας, είναι «εύφορες περιοχές κυνηγιού» για δυνητικά κατοικήσιμους πλανήτες. Το μικρότερο μέγεθός τους επιτρέπει την ευκολότερη ανίχνευση πλανητών σε τροχιά μέσω της μεθόδου των διαβάσεων, όπου οι αστρονόμοι παρατηρούν την ελαφρά μείωση του φωτός ενός άστρου καθώς ένας πλανήτης περνά μπροστά του. Επιπλέον, οι μικρότερες περίοδοι τροχιάς των πλανητών σημαίνουν ότι οι διελεύσεις συμβαίνουν πιο συχνά, καθιστώντας ευκολότερη τη συλλογή δεδομένων για τις φυσικές και ατμοσφαιρικές τους ιδιότητες.

Ωστόσο, η κατοικησιμότητα των πλανητών, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τους νάνους αστέρες φασματικού τύπου Μ, είναι ένα περίπλοκο ζήτημα. Η αστρική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της συχνής έκρηξης, μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στο δυναμικό ζωής. Από τη μία πλευρά, οι εκλάμψεις θα μπορούσαν να παρέχουν την απαραίτητη ενέργεια για να πυροδοτήσουν τις χημικές αντιδράσεις που απαιτούνται για την εμφάνιση της ζωής. Από την άλλη πλευρά, η έντονη αστρική ακτινοβολία θα μπορούσε να απομακρύνει την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη, εκθέτοντας οποιεσδήποτε μορφές ζωής σε επιβλαβείς κοσμικές ακτίνες.

Οι κόκκινοι νάνοι αστέρες αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο ως πολλά υποσχόμενα μέρη για αναζήτηση κατοικήσιμων πλανητών. Η μικρότερη, ψυχρότερη φύση τους επιτρέπει στους πλανήτες να περιφέρονται σε κοντινή τροχιά χωρίς να γίνονται πολύ ζεστοί για τη ζωή, και το μέγεθός τους διευκολύνει τον εντοπισμό και τη μελέτη των διερχόμενων πλανητών. Οι τακτικές διαβάσεις  πλανητών, όπως ο TOI-715 b, διευκολύνουν επαναλαμβανόμενες παρατηρήσεις, απαραίτητες για τη συλλογή λεπτομερών δεδομένων σχετικά με τις ιδιότητές τους.

Ο πλανήτης TOI-175 b προστίθεται στη λίστα των πλανητών κατοικήσιμης ζώνης που θα μπορούσαν να εξεταστούν πιο προσεκτικά από το τηλεσκόπιο Webb, ίσως ακόμη και για σημάδια ατμόσφαιρας. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις άλλες ιδιότητες του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένου του πόσο ογκώδης είναι και αν μπορεί να ταξινομηθεί ως «υδάτινος κόσμος». Αυτό θα έκανε την ατμόσφαιρά του, εάν υπάρχει, πιο εμφανή και πολύ λιγότερο δύσκολο να ανιχνευθεί σε σχέση με την ατμόσφαιρα ενός πιο ογκώδους, πυκνότερου και ξηρότερου μέρους, που πιθανόν να κρατά την χαμηλότερου προφίλ ατμόσφαιρά του πιο κοντά στην επιφάνεια.

Περισσότερα εδώ και εδώ.


Παναγιώτης Νιάρχος

ΕΚΠΑ